27.03.2012r.
OBOWIĄZEK GMIN DOTYCZĄCY WYPŁATY ODSZKODOWAŃ DLA SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWYCH
Spółdzielnie mieszkaniowe w Polsce mają ogromny problem polegający na uniemożliwianiu im prawidłowego zarządzania nieruchomościami przez przewlekłość postępowań eksmisyjnych wobec niesolidnych lokatorów.
Sąd wydając wyrok nakazujący opróżnienie lokalu, z urzędu orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego czy też o braku uprawnienia dla osób, których nakaz dotyczy. Zgodnie z ustawą o ochronie praw lokatorów tworzenie warunków mieszkaniowych wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Na gminie spoczywa obowiązek wydzielania lokali, które przeznacza się na wynajem lub jako lokale socjalne. Gmina może także wynajmować lokale od innych właścicieli i podnajmować je osobom, których gospodarstwa domowe osiągają niski dochód. Rozwiązaniem ułatwiającym tę niekorzystną sytuację jest możliwość uzyskania przez spółdzielnię rekompensaty pieniężnej z tego tytułu. Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy
o ochronie praw lokatorów, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze od gminy na podstawie art. 317 K.C. Ten ostatni przepis przewiduje odpowiedzialność gminy za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zniechęcenie przy wykonywaniu władzy publicznej.
Interpelację tej treści do Prezesa Rady Ministrów złożył w Sejmie w styczniu br., poseł Tadeusz Tomaszewski.
Sformułował przy tym trzy pytania, prosząc o odpowiedź na nie:
1. Jaki jest w kraju odsetek gmin, które nie posiadają lokali socjalnych?
2. Czy istnieją sankcje prawne stosowane wobec samorządów, które lokali socjalnych nie wydzieliły z zasobów własnych?
3. W jaki sposób rząd w latach 2007÷2011 wspierał gminy w budownictwie socjalnym
i komunalnym?
W odpowiedzi na interpelację posła, udzielający jej w imieniu Premiera Rządu – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - Piotr Styczeń informuje między innymi:
● Zasób mieszkaniowy gmin (wg danych GUS) wynosił odpowiednio : w 2005r. -1,25 mln lokali mieszkalnych, w 2007r. – 1,16 mln, w 2009r. -1,06 mln. Udział lokali socjalnych
w gminnych zasobach mieszkaniowych systematycznie rósł i tak lokale socjalne stanowiły:
w 2005r. -3,99% tego zasobu, w 2007r. -4,93%, a w 2009r. -5,77%.
Ministerstwo nie dysponuje jednak danymi, które pozwoliłyby określić, jaki jest w kraju odsetek gmin, które nie posiadają lokali socjalnych.
● Sankcje prawne stosowane wobec samorządów, które lokali socjalnych nie wydzieliły ze swoich zasobów własnych.
Kwestie prawne w tym zakresie określa ustawa z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2005r.
Nr 31, poz.266, z póź.zm.) Zgodnie z art. 4 ust. 1 i 2 tego aktu prawnego tworzenie warunków do zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy, która na zasadach i wypadkach przewidzianych w ustawie zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne, a także zaspakaja potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach.
Rada każdej gminy ma obowiązek uchwalenia:
- wieloletnich programów gospodarowania mieszkaniowym zasobem gmin opracowanym na conajmniej 5 kolejnych lat z podziałem na lokale socjalne i pozostałe lokale mieszkalne,
- zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy.
Przy czym liczba mieszkań socjalnych w poszczególnych gminach powinna odpowiadać potrzebom danej społeczności lokalnej, choć przy ograniczonych możliwościach gmin nie zawsze jest to możliwe.
Ponadto, przeznaczając poszczególne mieszkania na lokale socjalne, bierze się pod uwagę ich stan techniczny i standard (uzbrojenie w media), ze względu na potrzebę utrzymania niskiej stawki czynszu za taki lokal (nie więcej niż połowa stawki najwyższego czynszu jaki obowiązuje w zasobie mieszkaniowym gminy).
Poruszając problematykę odpowiedzialności gmin w sytuacji niezapewnienia wystarczającej liczby takich mieszkań, na potrzeby eksmisji, to zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów, jeśli gmina nie dostarczyła takiego lokalu osobie uprawnionej
z mocy wyroku sądowego, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze od gminy na podstawie art. 417 Kodeksu Cywilnego. Przepis ten umożliwia właścicielowi lokalu dochodzenie od gminy odszkodowania na zasadach ogólnych. Możliwość naprawienia szkody obejmuje nie tylko straty, ale również korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
● Wsparcie gmin przez rząd w latach 2007÷2011 w odniesieniu do budownictwa socjalnego i komunalnego opierało się na realizowanym od 2007r. rządowym programie wsparcia budownictwa socjalnego – działającym w oparciu o przepisy ustawy z dnia
8 grudnia 2006r. – o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz.U. nr 251 poz. 1844 z późn.zm.). Mogą z niego korzystać samorządy (gminy, powiaty itp.)
Dofinansowywać można z tego budowę nowych domów, ale także modernizacje, remonty
i przebudowy innych lokali dla tworzenia lokali socjalnych i noclegowni. Wsparcie to może sięgać maksymalnie 30÷50% jego kosztu.
W latach 2007-2011 udzielono wsparcia na realizowanie ok. 9,1 tys. lokali tego typu oraz ok.6,8 tys. miejsc w noclegowniach.
Na 2012r. budżet przewiduje zasilenie funduszu dopłat kwotą 120 mln.zł.
-------------------------
Tyle podsekretarz stanu. Ocenę tego czy w tej sprawie zrobiono dużo czy mało, należało by skonfrontować z potrzebami jakie występują w tym zakresie. Tyle że nikt tego dotychczas nie uczynił.
W naszej spółdzielni, która też boleśnie odczuwa przewlekłość postępowań eksmisyjnych wobec swoich lokatorów nie płacących zobowiązań czynszowych, na lokale socjalne czekało w 2011r. 10 rodzin z wyrokami eksmisyjnymi. Obok nich 24 rodziny
z wyrokami eksmisyjnymi bez takiego wskazania.
Udało nam się wykonać 8 eksmisji do lokali zastępczych. Wobec kolejnych 8-u sprawy rozwiązały się z pominięciem procedury eksmisyjnej.
Korzystając z cytowanych przez vice ministra infrastruktury budownictwa
i gospodarki morskiej uprawnień ustawowych po raz kolejny pozwaliśmy gminę
o odszkodowanie za niedostarczenie lokali socjalnych. Będziemy tak dalej czynić wobec aktualności 10-ciu wyroków eksmisyjnych dla rodzin kierowanych do lokali socjalnych
i kolejnych pozwów o eksmisję, które wpłynęły od nas do sądu.
Jesteśmy ciekawi stanu bazy lokali socjalnych w zasobach mieszkaniowych naszej gminy i jej pozycji w krajowej statystyce. Uważamy, że rozbudowa tego zasobu wydaje się niezbędna, w kontekście dalszego narastania zadłużenia naszych mieszkańców i tworzenia się kolejnej grupy potencjalnych użytkowników lokali socjalnych.
Zarząd ŻSM